De ideale plek van een omvormer kan het best bepaald worden door een goede adviseur.
Wij horen heel vaak dat onze collega installateurs zeggen tegen klanten dat omvormers zo dicht mogelijk bij de panelen geplaatst dienen te worden. Wij denken dat dit niet per se het geval is. In de praktijk komt het vaak wel mooi uit zo, maar niet onder elke voorwaarde. De grote uitdaging is een goede weg te vinden van de omvormer naar de meterkast. De plek waar de omvormer moet komen speelt daar een sleutelrol in.
Op deze pagina lees je over de verschillende mogelijkheden bij het plaatsen van een omvormer. Achtereenvolgens bespreken wij:
De PV-verdeler
De PV-verdeler is de troef die elke zonnepaneelinstallateur het liefst gebruikt. Het maakt het allemaal veel makkelijker en het is veilig. Een omschrijving van de PV-verdeler is ook terug te vinden in NEN1010. Wij maken zelf PV-verdelers uit automaten en behuizingen. Om een PV-verdeler te kunnen plaatsen, heb je op “schone groep” nodig. Een “schone groep” wil zeggen dat er maar één stuk apparatuur op staat of dat de kabel die naar de plek toekomt ononderbroken is onderweg vanuit de groepenkast. In bijna alle gevallen worden PV-verdelers aangesloten op de groep van de wasmachine. De wasmachine staat in dat scenario op de bovenste etage. Dat komt vaak goed uit, want daar bevinden de panelen zich ook.
Omvormer op de vliering
Wij installeren vaak omvormers op een vliering van een woning. Dit heeft wat voordelen. Zo hangt de omvormer niet in het zicht en heb je geen last van geluidjes en lichtjes. Het nadeel is dat vlieringen vaak warm zijn in de zomer en de omvormer kan zo minder goed zijn warmte kwijt. Bovendien zijn vlieringen vaak stoffige en houtrijke omgevingen. Dat is niet ideaal voor een apparaat waar potentiaal brand in kan ontstaan. Vlieringen zijn overigens niet altijd even makkelijk te bereiken. Er moet meestal een vlizotrap worden uitgeklapt en het is er niet altijd even goed verlicht. Voor onderhoud is dit dus minder goed bereikbaar. Vaak is het zo, als we op vlieringen installeren, dat er al een wisselstroom kabel naartoe is getrokken in voorbereiding voor de zonnepanelen. Als dat niet zo is, dan is het niet erg eenvoudig om de vliering te bereiken vanuit de meterkast. Dat moet dan met bekabeling buitenlangs.
Omvormer op de bovenste etage
Een omvormer op de bovenste etage komt meestal op de overloop, in het trappengat op weg naar boven toe, in een washok, technische ruimte of op een kantoortje. Zelden worden omvormers geplaatst in badkamers of in slaapkamers. In een badkamer zou wel kunnen. Een omvormer is IP67: je kunt er met een hogedrukspuit op spuiten - er komt toch geen water in. Een slaapkamer is minder gewenst omdat een omvormer ’s ochtends aan gaat en ’s avonds uit gaat. Dat kun je horen aan het klikken van het relais. Als een omvormer in een kast kan, heb je daar al bijna helemaal geen last van. ’s Nachts als er geslapen wordt, doet de omvormer niets omdat hij dan uit staat.
In een trappengat of op de overloop zijn hele goede plekken voor een omvormer. De omvormer kan z’n warmte goed kwijt en je kunt er meestal goed bij. Veel mensen denken dat omvormers iets lelijks zijn en niet in zicht mogen. Dat is een kwestie van smaak, maar wij denken niet dat omvormers storend zijn voor het oog.
Bekabelingstraject naar de bovenste verdieping
Uiteraard is het niet altijd even makkelijk om vanaf de groepenkast een kabel helemaal naar de bovenste verdieping te trekken. Een PV-verdeler is vaak een goede optie hiervoor. Koven die helemaal naar beneden lopen, zijn we vaak huiverig voor. Meestal zit er toch iets in die koof waardoor je er geen kabel meer doorheen krijgt. Bij koven maken we daarom vaak de afspraak dat als de kabel er toch niet doorheen kan, dat we een andere oplossing gaan zoeken. In veel gevallen wordt dat een traject langs de gevel naar beneden toe en gaat deze via de kruipruimte de meterkast in. Die kabel kan eventueel door een regenpijp: dat laten we aan de klanten zelf over. Veel mensen vinden de combinatie water en elektrakabel heel eng. Dat valt heel erg mee. Wij hebben er nog nooit een probleem mee gehad.
Omvormer op de begane grond
Als je de omvormer ophangt op de begane grond, betekent het meestal dat je met de DC-kabels van de zonnepanelen naar de omvormer een behoorlijk traject aflegt. Dat vinden wij helemaal niet erg. We leggen liever zo’n lang traject af met DC-kabels, dan met AC kabels. DC-kabels zijn veel flexibeler en makkelijker aan te brengen. Het zijn er dan wel twee die je moet trekken, maar ze kosten ongeveer hetzelfde als een AC kabeltraject. Op de begane grond komen omvormers meestal in de meterkast of in een trappenkast. Andere plekken die veel voorkomen zijn garderobes of bijkeukens. Om in die plekken te komen met de bekabeling vanaf de zonnepanelen, moet je meestal gebruik maken van een kruipruimte.
Niet alle woningen hebben kruipruimtes. Niet alle kruipruimtes zijn ook betreedbaar. Soms zijn ze veel te laag of helemaal gevuld met water. Als er wel een kruipruimte is, dan is de manier om er te komen meestal door met de bekabeling langs de gevel te gaan en dan diagonaal van buiten naar binnen te boren, de kruipruimte in. Een goed alternatief is via een koof die van boven naar beneden gaat in een woning. Een andere goede plek om de zonnepanelen te plaatsen, is de trappenkast. Voor onderhoud is dit een goede plek, en zo bewaar je ruimte in de meterkast waar het vaak dringen is voor alle apparatuur. Garages - lekker koel in de zomer over het algemeen - hangen we ook vaak omvormers op. Doorgaans zitten garages onder platte daken. Je gaat dan met een lus om het dak heen, of als er een dakdoorvoer is, door de dakdoorvoer heen.
Schuur
Meestal als we een omvormer in de schuur plaatsen, is dat omdat de panelen zich daar ook bevinden. Sommige schuren – zeker op het platteland – hebben een eigen groepenkast, waardoor een omvormer makkelijk ophangen en aansluiten is. Als dat niet zo is, moet er dus een manier gevonden worden om de omvormer aangesloten te krijgen op de groepenkast. Veel mensen denken dan simpelweg dat er een AC kabel moet worden ingegraven tussen groepenkast en meterkast. Wij draaien het meestal om. Wij graven een gelijkstroom kabel in en hangen de omvormer op in de woning. Waarom doen we dat? Omdat er minder verlies is op gelijkstroombekabeling dan op wisselstroombekabeling, ook al zijn de verschillen niet erg groot bij de juiste AC kabel diameter.
Afbeelding: omvormer in de garage.
Buiten
Een omvormer kan zeker ook buiten worden opgehangen. In het buitenland is dat heel normaal. Omvormers zijn helemaal waterdicht, dus daar is geen risico op. Wat wel geldt, is dat de omvormer beter niet in de volle zon gehangen kan worden. Zeker in hete landen niet. De productie van de omvormer gaat achteruit, maar het is ook niet goed voor de onderdelen in het binnenwerk. Het is dus het beste om de omvormer onder een afdakje te plaatsen. In Nederland is het buiten plaatsen van een omvormer niet gebruikelijk. Het is meestal ook niet erg onderhoudsvriendelijk. De meeste mensen willen bij hun omvormer kunnen. Als de omvormer op het dak is, bijvoorbeeld, is dat niet heel handig.
Micro-omvormers
De logische uitzondering voor het buiten plaatsen van omvormers, zijn micro-omvormers. Micro-omvormers binnen plaatsen, zal niet zo snel gebeuren. De micro-omvormers zitten op een frame geschroefd onder de panelen. Micro-omvormers zijn dus een uitstekende mogelijkheid voor mensen die binnen geen omvormer willen hebben hangen of daar geen ruimte voor hebben. Micro-omvormers zijn wel een stuk duurder en leveren niet meer op. Het is dus een luxe waar je voor betaald.
Conclusie
Het plaatsen van de omvormer is dus voor een groot gedeelte afhankelijk van de mogelijke bekabelingsroutes. Met een PV-verdeler kunnen we kiezen voor gemak, maar het is evengoed een veilige en degelijke oplossing. Moet de omvormer toch op de groepenkast worden aangesloten, dan scannen we het huis van boven naar beneden voor geschikte locaties. Hierbij kijken we hoe die ruimtes bereikbaar zijn en of de ruimtes woon- en onderhoudsvriendelijk zijn. Er zijn altijd wel goede opties voor het plaatsen van een omvormer, en anders zijn er altijd nog micro-omvormers.