Batterijen voor zonnepanelen zijn al te koop in Nederland, en toch zie je ze nog nergens. Dat ligt en het feit dat wij hier nog de salderingswetgeving hebben. Bij het salderen gebruiken we het net als een batterij; een gratis batterij waar we niet voor hoeven te betalen of dat na x-aantal laadcycli vervangen moet worden. De prijzen voor batterij-systemen zijn ook nog onvoorstelbaar hoog.
Ons advies is: batterijen, wacht ermee. Hieronder leggen we uit waarom.
Op deze pagina lees je over:
Hoe werkt salderen ook alweer?
De salderingswetgeving bestaat eigenlijk al sinds 2004 en is in de tussentijd nauwelijks aangepast. Het houdt in dat alle stroom die je opwekt omgeruild mag worden tegen een kWh die je later weer nodig hebt. We hebben het dan niet alleen over de overbrugging van de ochtend naar de avond, maar van de zomer naar de winter. Als we namelijk kijken naar traditionele zonnestroomproductie en consumptie van stroom, dan zien we dat op jaargetijden niveau die belcurves bijna elkaars spiegelbeeld zijn. Dit verschil zul je nooit kunnen afvangen met een batterij met maar maximaal 5 kWh opslagvermogen. Om de winter te overbruggen zou je honderden batterijen nodig hebben.
Zoals het er nu uitziet blijft salderen nog wel in stand. Daar zijn een aantal redenen voor. Grote getalen Nederlanders hebben al zonnepanelen. Maatregelen die deze mensen raakt in de portemonnee zullen impopulair zijn. Mensen die nog geen zonnepanelen hebben, zien zich dikwijls wel als toekomstige zonnepanelen bezitters. Eigenlijk heeft heel Nederland zowat dus straks last van een afzwakking van salderen. Daarnaast druist zo’n maatregel ook in tegen het duurzaamheidsbeleid van de overheid. Veel anders zal het niet uitgelegd worden.
Zonnepanelen plaatsen is economisch gunstig en de terugverdientijd wordt bij stijgende energieprijzen alleen maar korter. Terugverdientijden van rond de 6 jaar zijn al jaren volstrekt normaal, terwijl het een investering is die zeker wel 25 jaar in meer of mindere mate meegaat.
Batterijen voor zonnepanelen
En toch zal op gegeven moment het stroomnet overbelast raken door de hoge pieken van verbruik en zonnestroomproductie. Dat is niet alleen vanwege zonnepanelen, maar ook zaken zoals elektrische voertuigen en warmtepompen spelen daarin een rol. We doen steeds meer elektrisch, en op bepaalde plekken in het net is de infrastructuur aan de dunne kant. Er zijn al plekken waar de netspanning zo hoog wordt, dat de apparaten afslaan. Links- of rechtsom zal de overheid omwille van de netinfrastructuur toch iets aan salderen moeten doen. De grote partijen in Nederland die zich bezighouden met zonnepanelen zoals de groothandels, brancheorganisaties en grote installateurs begrijpen al jaren dat salderen niet het eeuwige leven heeft. De groothandels hebben dan ook batterij gerelateerde producten op voorraad om de markt al een beetje op deze verandering voor te breiden, ondanks dat deze producten nog niet veel verkocht worden.
Een batterij heeft een beperkt aantal laadcycli. In het geval van zonnepanelen zal het aantal laadcycli ongeveer 6000 zijn. Dit betekent dat de batterij ongeveer 20 jaar mee zal gaan voor hij echt op is. Net als bij de omvormer zul je hem dus ongeveer één keer moeten vervangen in de levenscyclus van de zonnepanelen. Moderne batterijen voor zonnepanelen kunnen ongeveer 5 kWh van de stroom die je erin opslaat ook effectief verbruiken. Dit betekent dat een batterij een avond lang meegaat, in de meeste gevallen, en de volgende dag weer bijgevuld wordt. In de winter zal de batterij niet vullen, omdat er overdag meer stroom wordt verbruikt dan dat er wordt opgewekt. Door de beperkte levensduur van de batterij is het dus prudent om zo lang mogelijk de aanschaf hiervan uit te stellen.
Omvormers en netuitval
Zo goed als alle omvormers die in Nederland geïnstalleerd worden, zijn netgekoppeld. Het nadeel hiervan is dat als de stroom uitvalt, de omvormer ook afslaat. Dat heeft te maken met veiligheid. Als er geen spanning op het net wordt gemeten door de omvormer, dan denkt hij dat er iets aan de hand is en stopt hij met werken. Doet hij dat niet, kan dat gevaarlijke situaties opleveren. Het gevolg hiervan is dat je ook niets hebt aan de stroom die je hebt opgeslagen in je batterij in de tussentijd. Die stroom is opgeslagen in gelijkstroom, maar zonder een omvormer die er wisselstroom van maakt, kun je er niets mee. De Powerwall van Tesla heeft hier als een van de enige een oplossing voor, ook al kost deze wel ruim € 2000,-. Voor de zeldzame keren dat het net storing heeft, is dat het voor de meeste mensen niet waard.
Wat heb je allemaal nodig voor een batterijopstelling?
Het belangrijkste aan een batterij-oplossing is uiteraard de omvormer. Zonder de omvormer wordt er ook geen stroom geproduceerd om op te slaan. De omvormer is verbonden met een laadregelaar. Bij hybride omvormers is de laadregelaar intern in de omvormer. Bij SolarEdge heb je de StorEdge. Dit is een module die onder de omvormer wordt aangebracht. Vanuit de laadregelaar wordt een batterij gevuld die apart naast een omvormer hangt of staat.
Batterijen voor zonnepanelen zijn vaak vrij groot en worden aan de muur geplaatst. Op de batterijen zitten DC-aansluitingen als de oplossingen DC-DC zijn. Dit wil zeggen dat er stroom van de zonnepanelen wordt opgeslagen zonder dat deze geconverteerd hoeft te worden. Hoewel het overzetten van DC naar AC relatief efficiënt kan, verdient onder experts toch de voorkeur om dit niet onnodig te doen als het niet nodig is. Oplossingen zoals de “AC-batterij” van Enphase, met daarin eigenlijk een simpele omvormer, hebben dus niet de voorkeur.
Een beetje batterij-opstelling maakt gebruik van een modbus meter met stroomtransformators erbij. Dit zijn een soort ringen die je om kabels heen kunt klikken om te kijken hoeveel stroom erdoorheen loopt. Het is zo mogelijk om inzicht te krijgen in je verbruik. Met de software die bijgeleverd wordt voor het systeem, kun je verschillende laadprogramma’s voor je batterij bepalen en de omvormer instructies geven keuzes te maken in bepaalde gevallen.
Het laatste punt dat minimaal nodig is voor het plaatsen van batterijen, is de communicatie tussen de verschillende elementen. Dit wordt gedaan door een netwerkkabel te strippen en deze op communicatiepuntjes aan te sluiten in de omvormer, laadregelaar, batterij en groepenkast.
Merken batterijen voor zonnepanelen
Er zijn verschillende merken batterijen in Nederland te koop, ook al zijn de Powerwall van Tesla en de LG Chem veruit de meest populaire. In principe kun je elke omvormer aansluiten op een batterij met de juiste laadregelaar ertussen. De batterij hoeft zeker niet hetzelfde merk te zijn als van de omvormer.
Prijzen van een systeem met batterijen
Ruwweg kun je stellen dat batterijen voor zonnepanelen hetzelfde kost als de installatie van de zonnepanelen waar het op wordt aangesloten. Een zonnepanelen systeem van € 5000,- heeft een batterijsysteem nodig die ruwweg ook € 5000,- kost. Als we mensen dit vertellen, neemt de belangstelling voor het onderwerp snel af, is onze indruk. Wil je een Tesla Powerwall, dan kun je daar gerust nog € 3000,- bij optellen.
Naar het huis van de toekomst
Afhankelijk van de gekozen omvormer is het al mogelijk om overproductie uit de zonnepanelen te dirigeren naar apparaten die je normaal niet met stroom zou aandrijven. Een goed voorbeeld hiervan is de verwarming. Door het plaatsen van de modbus meter en apparaten in huis met wifi te verbinden, kan elke kWh die te veel wordt opgewekt en anders terug wordt verkocht aan het net worden omgeleid naar een apparaat dat op dat moment aangezet kan worden. Als salderen straks niet meer bestaat, hebben zulke soort interne meetsystemen en communicatie mogelijk een toekomst, afhankelijk van hoe duur ze worden.